Hayatı Sınırlarda Yaşamak

 

Hayatı sınırlarda yaşamak.. Baktığınız zaman çok hoş ve heyecan verici bir durum olarak gözükür değil mi?  Peki ya her düşüncenizin, kafanızda oluşturduğunuz fikirlerin orta bir yolunu asla bulamazsınız desem ? O Olaya,düşünceye sadece çok iyi veya çok kötü demek zorunda olmak.. Başka hiçbir cevap verememek peki bunları hiç düşündünüz mü ? Bugün Sizlere Bir kişilik bozukluğu türü olan Sınırda ( Borderline) Kişilik Bozukluğundan ve Bu bozukluğa sahip olan kişilerin yaşadığı zorluklardan bahsedeceğim.  

Borderline Kişilik Bozukluğu

BKB Kişilik Bozukluklarının B Kümesinde yer alan erken erişkinlik döneminde başlayan ve nüfusun %2-3’unde görülen ve duygusal düzenlemelerde sorun yaşatan çok ciddi bir rahatsızlıktır.Duygu ve özellikle tutkuların aniden değişmesi gibi belirtileri bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse kişi çok mutlu, umutlu olduğu bir anda kendini değersiz ve önemsiz hisseder. Umutlandığı, hayal ettiği hiçbir eylemin gerçekleşmeyeceğine inanır. Ani öfke patlamaları yaşar ve kısa süre sonra bundan aşırı pişmanlık duyar.  Önceden çok değer verdikleri bir imgeyi bir anda yerin dibine doğru itip ondan nefret edebilme davranışını göstermektedirler.

Borderline kişilikler yalnız kalmaya tahammül edemezler ve yoğun olarak terk edilme korkusu yaşarlar. Borderline kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerin güven duyguları çok kırılgan olduğu için insanlar tarafından kabul edilmeye veya rededilmeye karşı oldukça hassaslardır. Terk edilme duygusunun yarattığı panikle devamlı mücadele ederler. Bunu engellemek için tehdit etme, intihar girişiminde bulunma gibi yollara başvurabilirler. Dürtüsel cinsel ilişkiler, sık partner değişimi sıklıkla görülebilir. Öfkelerini kontrol etmede zorluk yaşarlar.

Borderline Kişilik Bozukluğunda iki temel dürtü ön plana çıkmaktadır. 
Bunlar cinsellik ve saldırganlık olarak ayrılmaktadır.  Saldırganlık yeni kurulmuş bir ilişkinin ilk anlarından itibaren çiğ bir şekilde ifade edilebilir veya cinsellik rastgele yaşanabilir 

 

Borderline Kişilik Bozukluğunun Temel Özellikleri

Kendini sürekli boşlukta hissetme

Kimlik karmaşası
Terk edilmekten ve yalnız başına olmaktan korkmak, herhangi bir terk edilmeye karşı  aşırı çaba gösterme

Dengesiz ilişkiler

Bir olayı veya kişiyi gözünde aşırı büyütmek ya da en aşağıda görmek 

Yoğun öfke duyma ve öfkesini kontrol altında tutamama

İlgi çekmek için kendine zarar vermekten çekinmeme

Karşısında ki insanları manipüle etme 

Borderline Kişilik Bozukluğunun Etiyolojisi

Genellikle çocukluğunda çok büyük sarsıntı yaşamış insanlarda ortaya çıkar. Bozuk ebeveyn ilişkisi,  erken dönem ve çocukluk dönemlerinde bir kayıp ya da ayrılık.Sözel ve duyusal istismar veya cinsel taciz gibi büyük travmatik olaylar bu rahatsızlığın oluşmasında bir etken olabilir. Kabul edilen diğer bir görüş ise, daha çok biyolojik yapının BKB’nin çok önemli bir bileşeni olduğu ve bozukluğun hem genetik hem de çevresel faktörlerden kaynaklandığı yönündedir. Son araştırmalar, BKB’ye sahip bireylerin duygu ve dürtü kontrolünden sorumlu nörotransmitterleri arasında dengesizlik olduğunu göstermiştir.  Bu tür bir dengesizliğe sahip bireyler, stresle baş etme yeteneklerini kaybedebilirler. Ayrıca yine yapılan bazı araştırmalar sonucu Sınır Kişilik Bozukluğu olan bireylerin ailelerinde yüksek duygudurum bozukluğu olduğu ortaya çıkmıştır.

               Borderline Kişiliğin Düşünce Yapısı

Yazıya başlamadan önce belirttiğim gibi ya düşüncelerinizin orta bir noktasını bulamazsanız ? Ya sadece iyi ve kötü , siyah ve beyaz demek zorunda kalırsanız ? Borderline hastalarının temel düşünce yapıları ya siyahtır ya beyaz, Ya iyisindir ya kötü.

Bu düşüncenin herhangi bir orta noktası bulunmamaktadır. Duygularını tamamen sınırlarda yaşarlar

. 

Borderline Kişilik ve İntihar

Araştırmalar sonucu Borderline Kişilik Bozukluguna sahip bireylerin %70’inin bir kere dahi olsa intihar girişimlerinde bulunduğunu ispatlanmıştır.

Bu rahatsızlığa sahip bireyler kendilerine zarar verme gibi eylemleri gerçekleştirme ve intihar konusunda ilk sıralarda gelmektelerdir.

Yüksek dozda ilaç, alkol ve uyuşturucu kullanma ,rastgele cinsel ilişkiye girme ve bacaklarında jiletle kesikler yapma gibi kendilerine zarar verici davranışları sergileyebilirler.

DSM V Tanı Kriterleri

 Hastalığın tanısının konması için gerekli semptomları ve kişilerdeki bazı belirtileri aşağıda bulabilirsiniz.

Erken ergenliğin başından başlar. Aşağıdaki belirtilerden en az 5  veya daha fazlası olmalıdır.

Terk edilmeden kaçınmak için aceleci gayretler

Başkalarını idealleştiren veya değersizleştiren tutumlar

İstikrarsız benlik

Para harcama,madde kullanma

İntihar Davranışı

Tekrarlayan öfke nöbetleri

Sürekli karıştırılan ikiz kardeşler Bipolar ve Borderline

Borderline kişilik bozuklukları bipolar bozuklukluk ile çok sık karıştırılır. Her iki rahatsızlıgın tanısını ayırt etmek çok zordur. Bu iki hastalıgın beraber görülmesi veya karıştırılması oldukça sık bir durum olarak karşımıza çıkar. Bu iki hastalık arasındaki en belirgin temel özellik mizaçtır. Bipolar bozukluk tanısı alan kişilerin sosyal hayatı ataklar ( depresyon ve mani) ile sürdülürken

Borderline tanısı almış kişilerin ise en az 2 alanda dürtüsel tepkileri vardır.

Bir diğer fark ise Bipolar bozukluk tanısı belirtilerinde  mevsimsel dönemler önemlidir. Fakat Borderline tanısı almış kişilerin duygudurum geçişleri anidir.

Borderline Kişilik Bozukluğu’nun Epidemiyolojisi

Toplumda yaygınlık olarak %2.7 sıklığında görülür.

Kadınlarda Erkeklere oranla 2 kat daha fazla görülmektedir (Kaplan & Sadock)

Borderline Kişilik Bozukuğu tanısı psikiyatride yatarak tedavi gören hastalar arasında % 15 –20, poliklinik hizmeti alanlarda% 10 sıklıkla görülmektedir. Klinik ortamda en sık görülen kişilik bozukluğudur. (Akvardar, 2007)

Yapılan araştırmalar Borderline Kişilik Bozukluğu  tanısı almış kişilerin %70’nin intiharı bir kez dahi olsa denediğini açıklamıştır.

Tedavi

BKB tanısı almış kişilerin tedavilerinde öncelik olarak:

Psikoterapi sürecini destekleyici olması açısından İlaçlı Tedavi önerilmekte ve kullanılmaktadır.

Diyalektik Davranışcı Terapi

Şema Terapi

Yoğun olarak kullanılan terapi türleri olarak sayılabilir.

Son olarak anlattıklarımı toparlamak ve bu bozukluğu daha iyi anlamanız için aşağıda yer alan ve sunumlarımda mutlaka kullandığım Borderline Bill isimli videoyu izlemenizi tavsiye ederim. Sıkılmayacağınız tarzda yazmaya çalıştım umarım beğenirsiniz. Görüşmek üzere :)

Kaynakça 

Kring , AM. & Johnson , SL., (2017) Anormal Psikolojisi , Ankara: Nobel Yayınevi

Öztürk , MO. (2015) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Ankara : Hekimler Yayın Birliği

American Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı, (DSM-5), (çeviri ed. E Köroğlu) Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 2013. 

Belten , H. (22.05.2018) Borderline Kişilik Bozukluğu İstatistikleri 5.12.2018